Najnowsze przepisy mają ułatwić gospodarstwom domowym ograniczenie rachunków za energię. Przyjęte regulacje nie precyzują jednak, jak ustalone mechanizmy ochrony odbiorców będą stosowane w odniesieniu do konsumentów, którzy rozliczają się z nadwyżek energii w systemie opustów, a także prosumentów korzystających z wprowadzonego w tym roku net-billingu.
Przyjęta w ubiegłym miesiącu ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej zakłada wprowadzenie limitów zużycia energii w gospodarstwach domowych, do których w 2023 roku będą stosowane tegoroczne stawki energii.
Zamrożenie cen na poziomie z 2022 roku ma przysługiwać do zużycia 2 MWh energii elektrycznej w skali roku. Wyższe limity mają przysługiwać w przypadku gospodarstw domowych, w których są osoby z niepełnosprawnością (2,6 MWh), a także dla domowych odbiorców posiadających Kartę Dużej Rodziny (3 MWh).
Według szacunków Ministerstwa Klimatu i Środowiska, które przygotowało ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej, z zamrożenia cen ma skorzystać prawie 17 mln gospodarstw domowych, a koszt wprowadzenia tego mechanizmu ma wynieść około 23 mld zł.
Preferencje dla odbiorców z grupy G
Nadwyżka energii wykorzystanej ponad limit (odpowiednio 2 MWh, 2,6 MWh lub 3 MWh) będzie rozliczana zgodnie z taryfą wyznaczoną na przyszły rok. Jednak także dla energii zużytej ponad limit rząd przygotował rozwiązania mające obniżyć rachunki za energię odbiorców z grupy taryfowej G.
Dzięki ustawie o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku, którą w ostatnich dniach przyjął parlament i która trafiła teraz do podpisu prezydenta, wprowadzona zostanie maksymalna cena za energię zużytą ponad limity, do których będzie obowiązywać zamrożenie cen.
Maksymalna cena energii dla gospodarstw domowych wyniesie 693 zł/MWh. Maksymalna cena została przyjęta także dla firm z sektora MŚP i podmiotów samorządowych – wyniesie ona 785 zł/MWh.
Maksymalne stawki mają obowiązywać za energię elektryczną zużytą od 1 grudnia 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku.
Obie ustawy, których celem jest ochrona odbiorców przed wzrostem cen energii, nie precyzują, jak wprowadzone mechanizmy wpłyną na sytuację ponad miliona prosumentów rozliczających się z nadwyżek energii wprowadzonej do sieci w systemach opustów lub net-billingu. Wyjaśnienie tej kwestii przedstawiło Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Prosumenci w systemie opustów
Zdecydowanie największa grupa prosumentów w Polsce jest objęta rozliczeniami w systemie opustów (net-meteringu), który pozwala na zmniejszenie rachunków za energię pobraną z sieci poprzez wprowadzenie do sieci nadwyżek wyprodukowanej i niezużytej na miejscu energii – z uwzględnieniem współczynnika 0,7 lub 0,8 w zależności od mocy posiadanej mikroinstalacji.
Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Klimatu zużycie energii elektrycznej przez tę grupę prosumentów w kontekście limitu, do którego stosowane będzie zamrożenie ceny, ma być naliczane dopiero po zbilansowaniu energii pobranej i oddanej do sieci.
Resort klimatu podaje przykład odbiorcy, który wprowadził do sieci 4 MWh energii, pobrał 5 MWh i tym samym zmieści się w limicie rocznego zużycia 2 MWh. W przypadku przekroczenia tego progu prosumenci rozliczający się w formule opustów będą mogli zakupić energię elektryczną po gwarantowanej cenie 693 zł za MWh.
Prosumenci w systemie net-billingu
Z rozliczeń w systemie net-billingu mogą korzystać prosumenci, którzy zgłosili przyłączenie mikroinstalacji po 31 marca 2022 roku lub prosumenci korzystający wcześniej z systemu opustów, którzy zdecydowali się na przejście na nowy system.
W net-billingu za nadwyżki energii wysyłanej do sieci przez prosumentów przysługuje średnia cena energii z rynku giełdowego z wcześniejszego miesiąca (co miesiąc podaje ją PSE). Obliczone w ten sposób wynagrodzenie trafia do tzw. depozytu prosumenckiego, z którego mają być pomniejszane kolejne rachunki prosumentów za energię pobraną przez nich z sieci.
Jak wyjaśnia Ministerstwo Klimatu, próg zużycia energii w celu ustalenia limitu, do którego będzie stosowane zamrożenie cen, w przypadku prosumentów korzystających z net-billingu będzie odnosił się do całkowitej ilości energii pobranej z sieci. Powyżej progu prosumenci rozliczający się w tym systemie będą mogli pobierać energię, płacąc za nią gwarantowaną stawkę 693 zł za MWh.